โครโมโซมและสารพันธุกรรม คืออะไร?

     สวัสดีน้อง ๆ ทุกคน เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมแต่ละคนถึงมีลักษณะแตกต่างกัน บางคนผมหยิก บางคนผมตรง แล้วมันเกี่ยวข้องกับ “โครโมโซมและสารพันธุกรรม” ของแต่ละคนอย่างไร? บทความนี้มีคำตอบ! ตามไปดูกันเลย

เลือกอ่านเนื้อหาที่ต้องการ

• โครโมโซมคืออะไร?
• ยีน คืออะไร?
• ลักษณะเด่นและลักษณะด้อย คืออะไร?

โครโมโซมคืออะไร?

     “โครโมโซม” (Chromosome) คือ รหัสทางพันธุกรรมซึ่งอยู่ภายในนิวเคลียสของเซลล์ โดยอยู่กันเป็นคู่คล้ายปาท่องโก๋ ทำหน้าที่ควบคุมและถ่ายทอดข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทางพันธุกรรมต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต 

    โครโมโซมของมนุษย์มีทั้งหมด 46 แท่ง หรือ 23 คู่ ประกอบด้วย

1. โครโมโซมร่างกาย มี 22 คู่ ซึ่งมีเหมือนกันในเพศชายและหญิงเรียกว่า “ออโตโซม” (Autosome) ทำหน้าที่ควบคุมลักษณะต่าง ๆ ของร่างกาย ยกเว้นลักษณะที่เกี่ยวกับเพศ
2. โครโมโซมเพศ มี 1 คู่ คือ “XX” หมายถึงเพศหญิง และ “XY” หมายถึงเพศชาย ทำหน้าที่กำหนดลักษณธทางเพศ

ยีน คืออะไร?

     ยีน (Gene) คือ หน่วยพันธุกรรมที่ปรากฏอยู่บนโครโมโซมแต่ละคู่ ประกอบด้วยดีเอ็นเอ (DNA) ทำหน้าที่ควบคุมการสร้าง การทำงานของเซลล์ และเป็นตัวกำหนดลักษณะทางพันธุกรรมในแต่ละคนให้แตกต่างกัน โดยลักษณะทางพันธุกรรมสามารถถ่ายทอดไปสู่ลูกหลานได้ผ่านเซลล์สืบพันธุ์ ในมนุษย์จะมียีนอยู่ประมาณ 50,000 ยีน แบ่งลักษณะของยีนออกเป็น ดังนี้

1. แอลลีน (Allele) คือ ยีนที่ควบคุมลักษณะเดียวกันแต่งต่างรูปแบบกัน เช่น ลักษณะของติ่งหูจะมียีนควบคุมอยู่ 2 แอลลีนหรือ 2 แบบ คือ แอลลีนที่ควบคุมการมีติ่งหู และแอลลีนที่ควบคุมการไม่มีติ่งหู เป็นต้น 
2. จีโนไทป์ (Genotype) คือ ลักษณะการจับคู่ของแอลลีนของยีนที่ควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ลักษณะพันธุ์แท้ และลักษณะพันธุ์ทาง
3. ฟีโนไทบ์ (Phenotype) คือ ลักษณะทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตที่ปรากฏออกมาให้เห็น เช่น สีผิว, ความสูง, ชั้นตา, สีผม เป็นต้น

ลักษณะเด่นและลักษณะด้อย คืออะไร?

     จากการทดลองการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของเกรกอร์ เมนเดล (Gregor Mendel) บิดาแห่งพันธุศาสตร์ กล่าวว่า  “เมื่อมีแอลลีลที่แตกต่างกัน 2 แอลลีล  แอลลีลหนึ่งจะแสดงลักษณะออกมาได้ดีกว่าอีกแอลลีลหนึ่ง”  กล่าวได้ว่า ลักษณะต่าง ๆ ทางพันธุกรรมที่เกิดจากการจับคู่ของยีนจากพ่อ แม่ และถ่ายทอดมาสู่รุ่นลูกหลาน จะพบการแสดงออกได้ 2 ลักษณะ ดังนี้   

1. ลักษณะเด่น (Dominant)  คือ ลักษณะที่ปรากฏออกมาในทุก ๆ รุ่นอย่างเด่นชัด ซึ่งเกิดจากการจับคู่ของแอลลีลที่ควบคุมลักษณะเด่นเหมือนกันจับคู่กัน หรืออาจเกิดจากการที่แอลลีลด้อยถูกข่มด้วยแอลลีลเด่นที่จับคู่กัน 
2. ลักษณะด้อย (Recessive)  คือ ลักษณะแอบแฝงที่ไม่แสดงออกมาให้เห็นเมื่ออยู่คู่กับลักษณะเด่น แต่จะแสดงออกเมื่อมีการเข้าคู่กับลักษณะด้อยเหมือนกัน ซึ่งโอกาสแสดงออกให้เห็นจะมีน้อยกว่าการแสดงออกของลักษณะเด่น

    เป็นอย่างไรกันบ้าง หวังว่าบทความนี้จะคลายข้อสงสัยของหลาย ๆ คนได้นะว่าทำไมแต่ละคนถึงมีลักษณะต่างกัน     

สำหรับน้อง ๆ คนไหนที่กำลังมองหาที่เรียนพิเศษ หรือมีข้อสงสัยเพิ่มเติมก็มาปรึกษาพี่ TUTOR VIP ได้นะ พี่ ๆ ยินดีให้คำปรึกษาเสมอ

   บทความต่อไป TUTOR VIP จะมีสาระอะไรมาฝากอีกนั้น ฝากติดตามกันด้วยนะ

ด้วยความร่วมมือของ TUTOR-VIP X Clearnote Thailand