รวม 10 นักคิด / นักปราชญ์กรีกในตำนาน!

     นักปราชญ์กรีกโบราณถือเป็นกลุ่มบุคคลที่มีความสำคัญต่อปรัชญาตะวันตกและการคิดวิเคราะห์ที่ส่งผลมาถึงในยุคปัจจุบัน นักปราชญ์เหล่านี้ได้สร้างแนวคิดและทฤษฎีที่มีอิทธิพลต่อศาสตร์หลายแขนง เช่น ปรัชญา วิทยาศาสตร์ และคณิตศาสตร์ 

    บทความนี้ พี่ TUTOR VIP จะพาน้อง ๆ ไปรู้จักกับ “10 นักคิด/นักปราชญ์กรีกในตำนาน” ที่มีชื่อเสียงและผลงานที่โดดเด่น จะมีท่านใดบ้างตามไปดูในบทความกันเลย

1. โสกราตีส (Socrates) ประมาณ 470–399 ก่อนคริสต์ศักราช

    โสกราตีสเป็นหนึ่งในนักปราชญ์ที่มีอิทธิพลมากที่สุดคนหนึ่งในประวัติศาสตร์ แม้ว่าจะไม่ได้เขียนงานปรัชญาไว้ด้วยตัวเอง แต่แนวคิดของเขาได้รับการบันทึกโดยลูกศิษย์ เช่น เพลโต และเซโนฟอน 

    โสกราตีสยังเป็นผู้บุกเบิก “วิธีการโสกราตีส” (Socratic Method) ซึ่งเป็นกระบวนการตั้งคำถามอย่างเป็นระบบเพื่อค้นหาความจริงและกระตุ้นการคิดเชิงวิพากษ์ ในช่วงบั้นปลายชีวิตเขาได้ถูกตัดสินประหารชีวิตโดยถูกกล่าวหาว่าบ่อนทำลายศีลธรรมของเยาวชนและไม่เคารพเทพเจ้าแห่งเอเธนส์

ผลงานเด่น: ไม่มีงานเขียนโดยตรง แต่แนวคิดของเขาถูกถ่ายทอดผ่านงานของเพลโต เช่น Apology และ The Republic

2. เพลโต (Plato)  427 – 347 ปีก่อนคริสตกาล

    เพลโตเป็นศิษย์เอกของโสกราตีส และเป็นผู้ก่อตั้งสำนักปรัชญา “Academy” ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาที่มีชื่อเสียงแห่งแรกของโลกตะวันตก 

    เพลโตยังเป็นนักคิดที่บุกเบิกแนวคิดเกี่ยวกับรูปแบบ (Forms) ซึ่งอธิบายว่าความจริงที่แท้จริงไม่ได้อยู่ในโลกวัตถุ แต่เป็นอุดมคติที่เหนือกว่าสิ่งที่เราเห็น ยังเป็นนักเขียนปรัชญาที่ทรงอิทธิพล ผลงานของเขามักเขียนในรูปแบบบทสนทนา

ผลงานเด่น: The Republic (สาธารณรัฐ), The Symposium, Phaedrus

3. อริสโตเติล (Aristotle) 384 – 322 ปีก่อนคริสตกาล

    อริสโตเติลเป็นศิษย์ของเพลโต และต่อมาได้กลายเป็นอาจารย์ของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช เขาเป็นนักคิดที่วางรากฐานของตรรกศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และจริยศาสตร์ ผลงานของเขามีอิทธิพลต่อการศึกษาของยุโรปในยุคกลางและต่อมาจนถึงยุคปัจจุบัน

    ทฤษฎีที่สำคัญของเพลโตได้แก่ ทฤษฎีเหตุและผล (Theory of Causality) ที่อธิบายว่าทุกสิ่งมีเหตุผลของการเกิดขึ้น และทฤษฎีตรรกศาสตร์ (Logic) ซึ่งเป็นรากฐานของเหตุผลเชิงวิทยาศาสตร์

ผลงานเด่น: Nicomachean Ethics, Politics, และ Metaphysics

4. เฮราคลีตุส (Heraclitus) 535 – 475 ปีก่อนคริสตกาล

    เฮราคลีตุสเป็นนักปรัชญาที่เชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงเป็นธรรมชาติของทุกสิ่ง และเป็นที่รู้จักจากคำกล่าวที่ว่า “ไม่มีใครสามารถก้าวลงไปในแม่น้ำสายเดียวกันได้เป็นครั้งที่สอง” เขามีแนวคิดเกี่ยวกับจักรวาลที่ขับเคลื่อนด้วยความขัดแย้งและการเปลี่ยนแปลง

    ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลง (Doctrine of Flux) ที่ระบุว่าทุกสิ่งในโลกอยู่ในกระบวนการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง

ผลงานเด่น: On Nature (ผลงานสูญหายไปบางส่วน)

5. ปารเมนิดีส (Parmenides) ประมาณ 515 – 450 ปีก่อนคริสตกาล

    ปารเมนิดีสเสนอแนวคิดที่ขัดแย้งกับเฮราคลีตุส โดยเขาเชื่อว่า “การเปลี่ยนแปลงไม่มีอยู่จริง” และ “สรรพสิ่งคงอยู่เหมือนเดิมตลอดไป”   เกิดเป็น ทฤษฎีเอกภาพ (Theory of Being) ที่กล่าวว่าความจริงเป็นสิ่งเดียวกันทั้งหมดและไม่มีการเปลี่ยนแปลง ซึ่งเป็นแนวคิดที่มีมีอิทธิพลต่อพัฒนาการของปรัชญาอภิปรัชญา

  ผลงานเด่น: On Nature (ใช้ชื่อเดียวกันกับเฮราคลีตุส แต่นำเสนอเนื้อหาและมุมมองทางปรัชญาแตกต่างกันมาก)

6. พีทาโกรัส (Pythagoras) ประมาณ 570 – 495 ปีก่อนคริสตกาล

    พีทาโกรัสเป็นทั้งนักคณิตศาสตร์และนักปรัชญา เขาเป็นผู้คิดค้นทฤษฎีบทพีทาโกรัสและเชื่อว่าเลขมีบทบาทสำคัญในการทำความเข้าใจจักรวาล

ผลงานเด่น: ไม่มีงานเขียนโดยตรง แต่แนวคิดของเขาถูกบันทึกและพัฒนาต่อโดยสาวกพีทาโกเรียน (Pythagoreans) และนักประวัติศาสตร์ชาวกรีก เช่น เซโนฟอน และ ไดออจอินีส ผลงานของเขาจึงมีอิทธิพลต่อคณิตศาสตร์ ปรัชญา และวิทยาศาสตร์อย่างลึกซึ้ง แม้ไม่มีหลักฐานงานเขียนโดยตรง

7. ไดออจอินีส (Diogenes) ประมาณ 412–323 ปีก่อนคริสตกาล

    ไดออจอินีสแห่งซิโนเปเป็นนักปรัชญาสัจนิยม (Cynicism) ที่โด่งดังในยุคกรีกโบราณ เขาเกิดที่เมืองซิโนเป (Sinope) บนชายฝั่งทะเลดำ แต่ถูกเนรเทศออกจากเมือง ด้วยข้อหาปลอมแปลงเงินตรา หลังจากนั้นเขาเดินทางมาที่กรุงเอเธนส์และเริ่มต้นชีวิตแบบสมถะเรียบง่ายตามแนวคิดแบบสัจนิยม (Cynicism) ซึ่งได้รับอิทธิพลจากอันติสเทเนส (Antisthenes) ผู้เป็นศิษย์ของโสกราตีส 

    ไดออจอินีสมีชื่อเสียงในฐานะนักปรัชญาที่ต่อต้านบรรทัดฐานทางสังคมและค่านิยมทั่วไป เขาใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายถึงขั้นนอนในถังขยะหรือภาชนะดินเผา และแสดงพฤติกรรมที่ท้าทาย เช่น การเดินถือโคมไฟในตอนกลางวันเพื่อ “ค้นหาคนที่ซื่อสัตย์” เขายังมีความกล้าหาญในการวิพากษ์วิจารณ์ผู้มีอำนาจ รวมถึงพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช 

     แนวคิดของเขามุ่งเน้นการปลดปล่อยมนุษย์จากความยึดติดกับวัตถุและความสะดวกสบาย โดยเชื่อว่าความสุขที่แท้จริงเกิดจากการดำเนินชีวิตตามธรรมชาติและการลดความต้องการทางร่างกายและจิตใจ

ผลงานเด่น:

• แนวคิดเรื่อง การใช้ชีวิตตามธรรมชาติ และ ความเรียบง่าย 
• งานเขียนบางส่วน เช่น The Republic ซึ่งเสนอภาพของยูโทเปียแบบอนาธิปไตย

8. อีพิคูรัส (Epicurus) 341–270 ปีก่อนคริสตกาล

    อีพิคูรัสเกิดที่เกาะซามอส (Samos) และได้ศึกษาปรัชญาจาก Pamphilus นักปรัชญาผู้ที่เชื่อในแนวคิดของเพลโต หลังจากเรียนรู้แนวคิดของเดโมคริตัสเกี่ยวกับอะตอม อีพิคูรัสได้พัฒนาแนวคิดของตัวเองจนกลายเป็นผู้ก่อตั้งลัทธิเอพิคูเรียน (Epicureanism) 

    อีพิคูรัสสอนว่าความสุขคือเป้าหมายสูงสุดของชีวิต ซึ่งสามารถบรรลุได้ผ่านการหลีกเลี่ยงความเจ็บปวดทั้งทางร่างกายและจิตใจ ลัทธิเอพิคูเรียนเน้นการดำเนินชีวิตอย่างเรียบง่าย การสร้างมิตรภาพ และการแสวงหาความสงบในจิตใจ

    อีพิคูรัสยังปฏิเสธแนวคิดเรื่องเทพเจ้าที่มีบทบาทในการลงโทษมนุษย์ และเชื่อว่าความตายไม่ควรเป็นสิ่งที่เรากลัว เพราะมันคือจุดสิ้นสุดของทั้งความสุขและความเจ็บปวด

ผลงานเด่น: 

• แนวคิดเรื่อง Ataraxia หรือความสงบภายใน 
• งานเขียนสามฉบับที่ยังหลงเหลืออยู่ ได้แก่ Letter to Menoeceus, Letter to Herodotus และ Letter to Pythocles

9. เซโนแห่งซิเทียม (Zeno of Citium) ประมาณ 334–262 ปีก่อนคริสตกาล

    เซโนแห่งซิเทียมเกิดที่เมืองซิเทียม (Citium) ในไซปรัส และเป็นผู้ก่อตั้งปรัชญาสโตอิก (Stoicism) ซึ่งเป็นหนึ่งในสำนักปรัชญาที่สำคัญในยุคเฮลเลนิสต์ เขาเริ่มต้นศึกษาแนวคิดปรัชญาสัจนิยม Cynicism ก่อนจะพัฒนาแนวคิดของตัวเองโดยเน้นการใช้เหตุผลในการควบคุมอารมณ์และยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ

    เซโนเชื่อว่าความสุขเกิดจากการดำเนินชีวิตตามคุณธรรมและการปฏิบัติตนให้สอดคล้องกับธรรมชาติ โดยไม่ตกเป็นทาสของเหตุการณ์ภายนอกหรือความรู้สึกส่วนตัว สำนักปรัชญาของเขาได้รับความนิยมอย่างมากในยุคโรมันและยังส่งผลต่อแนวคิดในยุคปัจจุบัน

ผลงานเด่น: 

• การจัดระบบปรัชญาสโตอิกให้แบ่งออกเป็นสามส่วน ได้แก่ ตรรกศาสตร์ ฟิสิกส์ และจริยศาสตร์ 
• แนวคิดเรื่อง Logos หรือเหตุผลที่กำกับจักรวาล

10. อะแนกซิแมนเดอร์ (Anaximander) ประมาณ 610–546 ปีก่อนคริสตกาล

    อะแนกซิแมนเดอร์เป็นนักปรัชญาธรรมชาติยุคแรก ๆ ที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาความคิดเกี่ยวกับกำเนิดของจักรวาลและวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต เขาเสนอแนวคิดเกี่ยวกับ “Apeiron” ซึ่งหมายถึงสิ่งที่ไร้ขอบเขตหรือไม่มีจุดสิ้นสุด เป็นแหล่งกำเนิดของทุกสิ่งในจักรวาล โดยเชื่อว่า Apeiron เป็นหลักการพื้นฐานที่ไม่สามารถเข้าใจได้ด้วยประสบการณ์หรือประสาทสัมผัสทั่วไป 

   อะแนกซิแมนเดอร์ ยังเป็นหนึ่งในนักปรัชญาที่เริ่มต้นแยกวิทยาศาสตร์ออกจากตำนาน โดยใช้เหตุผลในการอธิบายปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น การกำเนิดโลก การเคลื่อนที่ของดวงดาว และวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต

ผลงานเด่น: 

• ทฤษฎีเกี่ยวกับ Apeiron หรือสิ่งที่ไร้ขอบเขต 
• การสร้างแผนที่โลกแบบแรก ๆ และแนวคิดเกี่ยวกับระบบจักรวาล

    นักคิดนักปราชญ์กรีกเหล่านี้ไม่เพียงวางรากฐานของการศึกษาปรัชญาตะวันตก แต่ยังเป็นผู้บุกเบิกการศึกษาวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และจริยธรรมอีกด้วย แสดงให้เห็นว่าการคิดวิเคราะห์และท้าทายความเชื่อเดิมคือพลังสร้างสรรค์ที่เปลี่ยนแปลงโลกได้

     เป็นอย่างไรกันบ้าง? สุดยอดเลยใช่ไหม? หวังว่าหลังอ่านบทความนี้แล้ว น้อง ๆ จะรู้จัก “10 นักคิด / นักปราชญ์กรีกในตำนาน” กันมากขึ้นนะ 

    สำหรับใครที่กำลังมองหาที่ติวตัวต่อตัว หรือมีข้อสงสัยเพิ่มเติมก็มาปรึกษาพี่ TUTOR VIP ได้นะ พี่ ๆ ยินดีให้คำปรึกษาเสมอ

   บทความต่อไป TUTOR VIP จะมาแนะนำอะไรอีกนั้น ฝากติดตามกันด้วยนะ

ด้วยความร่วมมือของ TUTOR-VIP X Clearnote Thailand